Broj: 2013/23

Sarajevo, 8.11.2023.

MINISTARSTVO ZA ODGOJ I OBRAZOVANJE KANTONA SARAJEVO

n/r ministrice, Naide Hota-Muminović

PREDMET: Prijedlog izmjena i dopuna Pedagoških standarda, dostavlja se.

Poštovana, 

Dana 6.11.2023. godine Samostalni sindikat osnovnog obrazovanja i odgoja FBiH–Kantonalni odbor SSOOIO Kantona Sarajevo zaprimio je dopis Mobilnog stručnog tima za pružanje podrške inkluzivnom obrazovanju u Kantonu Sarajevo. U svom obraćanju posebno su istakli da su kao profesionalci čvrsto opredijeljeni da svojim angažmanom prije svega pomognuučenicimasateškoćamaurazvojualiibudu ravnopravni sudionici odgojno-obrazovnogsistema. Prijedlogizmjena  i dopuna   Pedagoških   standarda   i   općih   normativa   zaosnovni odgoj i obrazovanje i normative radnog prostora, opreme, nastavnih sredstava iučilapopredmetimaza osnovnu školu (“Službene novine Kantona Sarajevo”, broj:30/18,9/22,i20/22)bazira se na dio kojiseodnosinaradpsihologa,edukatora-rehabilitatora/defektologa i logopeda u sastavu Mobilnog stručnog tima zapružanje podrške inkluzivnom obrazovanju.

S tim u vezi, dostavljamo Vam zaprimljene prijedloge zaizmjenu Pedagoških standarda,  kako slijedi:

1. U odjeljku 8. STRUČNI TIMOVI ZA PODRŠKU INKLUZIVNOM OBRAZOVANJU NA NIVOU KANTONA SARAJEVO tačka 8.1.1. stoji: 

„Mobilni stručni tim na nivou Kantona Sarajevo čine: 

- Edukator-rehabilitator različitih profila/defektolog odgovarajućeg profila  - maksimalno 30 izvršilaca

- Logoped - maksimalno 30 izvršilaca

- Psiholog - maksimalno 30 izvršilaca.“

Naš prijedlog je se da se briše odrednica maksimalno 30 izvršilaca i različitih profila (edukator-rehabilitator) te da stoji: 

Mobilni stručni tim na nivou Kantona Sarajevo čine: 

-          - Edukator-rehabilitator/defektolog odgovarajućeg profila (defektolog-oligofrenolog,  defektolog-tiflolog, defektolog-somatoped)

- Logoped

- Psiholog

Obrazloženje:

Trenutno Mobilni stručni tim Kantona Sarajevo ima ukupno 25 subtima (19 u osnovnim školama, 3 u srednjim školama i 3 za predškolske ustanove) koji pružaju podršku u javnim i privatnim predškolskim ustanovama, osnovnim i srednjim školama. U cilju poboljšanja uvjeta za rad članova Mobilnog stručnog tima i kontinuirane i češće podrške djeci sa teškoćama potrebno je angažovati veći broj profesionalaca od onog koji je predviđen Pedagoškim standardima (30 izvršilaca). Naime, evidentna je tendencija rasta broja učenika kojima je potrebna podrška Mobilnog stručnog tima u ustanovama. Članovi Mobilnog stručnog tima u praksi većinu svog radnog vremena obavljaju u neposrednom individualnom/grupnom radu sa učenicima, sa velikim brojem učenika i u više odgojno-obrazovnih ustanova (u prosjeku 4 ustanove), te shodno tome obavljanje svih poslova definisanih standardima dovodi ili do prekoračenja radnih sati ili do neizvršavanja radnih zadataka u zadovoljavajućoj mjeri, te se time smanjuje kvalitet rada članova pomenutog tima što može dovesti i do profesionalnog sagorijevanja. Trenutni obim poslova i broj nadležnih ustanova je uzrok nemogućnosti postizanja zadovoljavajućih rezultata kod učenika. Ovakve okolnosti primoravaju članove mobilnih stručnih timova da pri obavljanju svojih zadataka određuju prioritete i nisu u mogućnosti pružiti odgovarajuću podršku svim sudionicima inkluzivnog procesa. Članovi Mobilnog stručnog tima nisu u mogućnosti realizovati adekvatan broj individualnih tretmana, zbog povećanog broja učenika kojima je potrebna podrška, usljed čega roditelji izražavaju nezadovoljstvo. 

2. Nadalje, predlaže se da se iza tačke 8.1.1. u Pedagoškim standardima doda nova  tačka 8.1.2. koja glasi: 

Subtim ima u nadležnosti optimalno dvije, a maksimalno tri škole, u zavisnosti od broja učenika kojima je neophodna stručna podrška (optimalan broj učenika je 15, a maksimalan broj 20)

Prijedlog je da se u Pedagoškim standardima odredi broj sati direktnog/neposrednog rada sa djecom sa teškoćama:

Maksimalan broj sati individualnog/grupnog direktnog rada sa učenicima na dnevnom nivou: 5.

Obrazloženje: 

Važno je napomenuti da je, osim normiranja radnih zadataka u toku 40-časovne radne sedmice, neophodno postaviti norme kada je u pitanju broj dodijeljenih ustanova subtimovima. Kriterij prema kojem se ustanove dodjeljuju subtimovima nije jasno definisan. Stoga se predlaže da svaki subtim u nadležnost dobije najviše tri ustanove (u zavisnosti od broja učenika kojima je potrebna stručna podrška članova Mobilnog stručnog tima). Kako bi se svakom učeniku minimalno jednom sedmično pružila stručna podrška psihologa,edukatora-rehabilitatora/defektologa i logopeda broj učenika ne bi trebao prelaziti 20. Imajući u vidu da je minimalan broj individualnih tretmana sa jednim stručnjakom na sedmičnom nivou 1, a optimalan 3, rad sa 15, a maksimalno 20 učenika bi omogućio učenicima kvalitetniju podršku i samim tim znatno bolje rezultate. Npr. jedan učenik bi imao najmanje tri individualna tretmana u sedmici (po jedan tretman kod svakog člana Mobilnog stručnog tima). Prema dosadašnjoj praksi u pojedinim školama učenici su imali po jedan individualni tretman kod svakog člana Mobilnog stručnog tima na mjesečnom nivou, odnosno tri individualna termina na mjesečnom nivou. Evidentno je da broj realizovanih individualnih tretmana sa jednim učenikom znatno utiče na kvalitet rada i ostvarivanje postavljenih ciljeva. Također, evidentna je tendencija rasta broja učenika kojima je potrebna podrška Mobilnog stručnog tima u ustanovama. Kako bi se svakom učeniku minimalno jednom sedmično pružila stručna podrška psihologa, edukatora-rehabilitatora/defektologa i logopeda broj učenika ne bi trebao prelaziti 20. Navedeno bi moglo dovesti do prevencije kreiranja individualnih prilagođenih programa te broja angažovanja novih asistenata u odjeljenju.

U nastavku je dat tabelarni prikaz kao primjer kapacitiranosti jednog od subtimova u Kantonu  Sarajevo. 

* Napomena: zbog velikog broja učenika sa IEP/IPP-om u ovoj ustanovi i nedostatka vremena, učenici koji imaju govorno-jezičke teškoće, a ne pohađaju nastavu prema IEP/IPP-u, nisu evidentirani. 

Iz tabelarnog prikaza je evidentno da broj učenika, broj IEP/IPP-ova, broj nastavnika, asistenata u odjeljenju, stručnih saradnika kojima bi članovi Mobilnog stručnog tima trebali pružati kvalitetnu podršku prevazilazi mogućnosti pružanja adekvatne podrške.

3. U Pedagoškim standardima, odjeljak 8., tačka 8.3. predlaže se izmjena profila i nivoa stručne spreme edukatora-rehabilitatora/defektologa u sklopu Mobilnog stručnog tima za pružanje podrške inkluzivnom obrazovanju, na način da glasi:

VII stepen stručne spreme ili završen I ciklus Bolonjskog sistema studiranja sa najmanje 240 ECTS bodova ili završen I i II ciklus istog područja sa najmanje 300 ECTS bodova.

Dipl. defektolog-oligofrenolog, dipl. defektolog-tiflolog, dipl. defektolog-somatoped, dipl. edukator-rehabilitator, bachelor specijalne edukacije i rehabilitacije, bachelor edukacije i rehabilitacije, prof. specijalne edukacije i rehabilitacije – usmjerenje: razvojni poremećaji, magistar specijalne edukacije i rehabilitacije, magistar edukacije i rehabilitacije, magistar razvojnih poremećaja.

Obrazloženje:

Trenutno propisani profil i nivo stručne spreme edukatora-rehabilitatora/defektologa naglašava „završen I ili II ciklus Bolonjskog sistema studiranja“. Zbog fleksibilnosti Bolonjskog sistema studiranja, omogućeno je da različiti obrazovni profili završe II ciklus studija iako im primarno zanimanje i profesija nije iz istog područja, odnosno da osnovni studij (I ciklus) bude različit od nastavka studija (II ciklus). Samim time, ovako definisanim propisom omogućeno je nestručnom kadru (npr. prof. razredne nastave sa završenim II ciklusom iz područja edukacije i rehabilitacije) obavljanje poslova vrlo osjetljive i specifične profesije edukatora-rehabilitatora/defektologa i rada sa djecom i učenicima s teškoćama u razvoju.

4. U okviru tačke 8.7. u Pedagoškim standardima predlaže se da se briše odrednica “sa položenim stručnim ispitom” kao postavljeni uslov u opisu profila i stručne spreme članova Mobilnog stručnog tima.

Obrazloženje:

U praksi se pokazalo da nedostaje stručnog kadra koji ispunjava postavljeni uslov u Pedagoškim standardima (položen stručni ispit) što dovodi do nepopunjenosti pojedinih subtimova u Kantonu Sarajevo. Navedeno prouzrokuje da učenici sa teškoćama ne dobijaju neophodnu podršku svih potrebnih stručnjaka. Također, to utiče i na kvalitet rada te opterećenost drugih članova subtima u dijelu zajedničkih radnih zadataka.

5. U poglavlju 8. tačka 8.8. stoji: 

„Stručni tim na nivou škole čine: 

- nastavnici predmetne/razredne nastave u školi,

- psiholog škole,

- pedagog, pedagog/psiholog,

- socijalni radnik škole,

- članovi Mobilnog stručnog tima za pružanje podrške inkluzivnom obrazovanju odgovarajućeg profila, po potrebi 

- asistent u odjeljenju, prema potrebi."

Predlaže se da se gore pomenuta tačka mijenja i glasi: 

“Stručni tim na nivou škole čine: 

- nastavnici predmetne/razredne nastave u školi,

- pedagog, pedagog/psiholog,

- članovi Mobilnog stručnog tima za pružanje podrške inkluzivnom obrazovanju,

- asistent u odjeljenju, prema potrebi,

- socijalni radnik škole, po potrebi,

- psiholog škole, po potrebi.”

Obrazloženje: 

S obzirom da članovi Mobilnog stručnog tima (psiholog, edukator-rehabilitator, logoped) opserviraju, procjenjuju i prate razvoj učenika s teškoćama, učestvuju u kreiranju, realizaciji i evaluaciji prilagođenih programa, pružaju kontinuiranu stručnu podršku učenicima predlaže se da svi članovi a ne samo edukator-rehabilitator/defektolog budu obavezni članovi pomenutog tima. Naime, psiholozi i socijalni radnici iz stručne službe škole najčešće u praksi nisu uključeni u direktan rad sa učenicima sa teškoćama te samim tim nisu u mogućnosti predlagati adekvatne metode, tehnike i oblike rada neophodne za aktivno učenje, učešće i postignuće učenika sa teškoćama u odgojno-obrazovnom procesu. S obzirom da pomenuti profili ne mogu u istoj mjeri odgovoriti radnim zadacima Stručnog tima ustanove kao članovi Mobilnog stručnog tima predlaže se da isti budu imenovani u gore pomenuti tim prema ukazanoj potrebi.

Na kraju, želimo da ukažemo na to da ovaj Sindikat uvijek podržava opravdane i argumentovane prijedloge i kritike radnika i traži od nadležnih da se propisi mijenjaju a radnici dodatno zaštite. 

Srdačan pozdrav,                                                   

PREDSJEDNIK

Saudin Sivro

Dostaviti:

1. Naslovu,

2. Dopredsjednici i članovima Kantonalnog odbora,

3. Sindikalnim povjerenicima,

4. Mobilnom stručnom timu za pružanje podrške inkluzivnom obrazovanju u KS,

5. www.ssooioks.com,  

6. a/a.